Mama otwiera biznes

Urlop związany z macierzyństwem (choć w rzeczywistości z urlopem nie ma to nic wspólnego, serio! Wiem co piszę!) jest czasem, w którym wiele kobiet oprócz opieki nad dzieckiem szuka swojego miejsca zawodowego i nowych możliwości rozwoju. Prawdą jest, że nasz maluszek może dać nam nową motywację do działania. Poniżej kilka ważnych informacji jak wyglądają przepisy prawa w tym zakresie.

1. Rodzaje urlopów związanych z macierzyństwem

Obecnie funkcjonują następujące rodzaje urlopów związanych z macierzyństwem:

• urlop macierzyński – jego długość zależy od liczby urodzonych dzieci przy jednym porodzie. W sytuacji urodzenia jednego dziecka jest to 20 tygodni. 
• urlop rodzicielski – udzielany jest po urlopie macierzyńskim w wymiarze 32 tygodni lub 34 tygodni – w zależności od liczby urodzonych dzieci (podczas jednego porodu),  
• urlop wychowawczy – prawo do tego urlopu przysługuje pracownikowi posiadającemu co najmniej 6-miesięczny staż pracy. Wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy. Urlop ten jest udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 roku życia.

2. Czy można rozpocząć działalność gospodarczą na urlopie macierzyńskim lub rodzicielskim?

Tak! Przepisy nie nakładają tutaj żadnych ograniczeń dla mam. Ważna wiadomość jest taka, że mimo rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej w dalszym ciągu mama będzie otrzymywać zasiłek macierzyński w dotychczasowej wysokości.  Działalność nie jest także ograniczona żadnym limitem osiąganego zysku.

Jaka jest różnica pomiędzy typowym przedsiębiorcą a mamą zaczynającą swój biznes na macierzyńskim? Myślę, że mama jest dużo bardziej zmotywowana do działania i wykorzystuje swój wolny czas (czyt. czas snu dziecka) w 150%. Z kolei pod względem prawnym zasadniczą różnicę widzę w wysokości opłacanych składek na ZUS. Kobieta rozpoczynająca działalność na urlopie macierzyńskim musi opłacić tylko składkę zdrowotną (znaczną część można odliczyć od podatku), która w 2021 roku wynosi  381,81 zł. Pozostałe składki (ubezpieczenie emerytalne i rentowe) są opłacane z budżetu Państwa.  

Mimo rozpoczęcia działalności gospodarczej, mama może oczywiście po zakończeniu urlopu wrócić do swojej dotychczasowej pracy, gdzie będzie w dalszym ciągu korzystać z ochrony wynikającej z kodeksu pracy.  

3. Czy można prowadzić działalność gospodarczą na urlopie wychowawczym?

TAK!! Ale tutaj już przepisy prawa nakładają pewnego rodzaju ograniczenie. Można podjąć pracę zarobkową (u dotychczasowego pracodawcy lub innego) bądź rozpocząć i prowadzić własną działalność, ale pod warunkiem, że nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Jak rozumieć pojęcie „sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem”? Ile godzin dziennie można pracować? Od razu chce zaznaczyć, że przepisy prawa nie dają jednoznacznej odpowiedzi na w/w pytania, a każdą sprawę należy badać indywidualnie.  Można spotkać się z takimi poglądami, że pracownik nie może się angażować w swoją dodatkową działalność gospodarczą dłużej niż odpowiednik połowy etatu oraz w miejscowości położonej dalej niż aktualne miejsce pracy.

Co się dzieje w przypadku, gdy pracownica na urlopie wychowawczym tak bardzo zaangażuje się w nową działalność, że przestanie sprawować osobistą opiekę nad dzieckiem?

Takie sytuację mogą mieć miejsce np. gdy praca jest wykonywana dłużej niż pół etatu lub w sytuacji częstych wyjazdów w delegacje. Wówczas w razie ustalenia przez pracodawcę, że pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca wzywa pracownika do stawienia się do pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania.  Takie wezwanie pracodawcy należy traktować jako polecenie służbowe. Dlatego też, jego niewykonanie będzie stanowić naruszenie obowiązków pracowniczych. Z kolei stawienie się do pracy oznacza przerwanie urlopu wychowawczego.

4. Czy trzeba informować obecnego pracodawcę o nowym biznesie bądź pracy u kogoś innego w czasie urlopu wychowawczego?

Trzeba! Obowiązek ten nie wynika z przepisów kodeksu pracy, ale stanowi o nim art. 36 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Chodzi o to, że osoba przebywająca na urlopie wychowawczym jest obowiązana poinformować płatnika składek (czyli pracodawcę) o podleganiu ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu niż przebywanie na urlopie wychowawczym. 

Na koniec jeszcze jedna ważna rzecz! Niech za każdym razem zapali Ci się lampeczka w głowie, jeśli będziesz podejmować działalność konkurencyjną w stosunku do swojego obecnego pracodawcy. To jest złożona kwestia, którą jeszcze kiedyś chętnie dla Was tutaj opisze, a na razie tutaj stawiam kropkę.

Konsultacje indywidualne

Zdaje sobie sprawę, że przedstawione wyżej informacje to tylko niewielki fragment Waszych pytań, ale wierzcie mi, że ciężko w tym przypadku o tworzenie jakiś ogólnych norm i zasad, skoro często brak przepisów. Dlatego też, każdą sytuację należy rozpatrzeć indywidualnie i wypracować dobrą strategię działania. Jeśli potrzebujesz konsultacji odsyłam tutaj https://millaw.pl/oferta/#prawo_pracy.